Strona 82
Tom III
[93b] 3) Jeśli duchowny dla ludzkich względów wiedzie życie oziębłe, zdarza się, że będzie w nienawiści u Boga, a ze strony świata spotka się z potępieniem.
Owoc: Za łaską Bożą będę się starał zwyciężać zawsze względy ludzkie.
Przykłady
Święty Augustyn opowiada, że nauczyciel wymowy Wiktoryn[145], który cieszył się wielką sławą, oświecony łaską, udał się do niejakiego Symplicjusza, by poprosić o chrzest. Symplicjusz przyjął go z miłością i rzekł do niego: „A zatem jutro czekam na ciebie w kościele”. Wiktoryn odmówił, bo chrzest chciał przyjąć po kryjomu. Mówił bowiem: „Co powiedzą moi uczniowie, jeżeli zobaczą, że przyjmuję chrzest przystępując do wyznania tak mało obecnie rozpowszechnionego; czyż mury świątyni czynią kogoś chrześcijaninem?” Symplicjusz odparł: „Nie, ja będę czekał na ciebie w kościele!” — ,,To ja nie przyjdę” — odparł Wiktoryn.
Tak po kilku takich pytaniach i odpowiedziach Wiktoryn odszedł z postanowieniem, że będąc poganinem, raczej nie przyjmie chrześcijańskiej wiary. W końcu jednak, bardziej oświecony łaską Bożą, zdecydował się przyjąć chrzest w publicznej świątyni. Poszedł zatem do Symplicjusza, wstydząc się tego, że poprzednio nie przezwyciężył ludzkiego względu, i został ochrzczony. A gdyby go nie wsparła obfitość łaski Bożej, Wiktoryn z powodu ludzkich względów umarłby jako poganin. — Duszo moja, zastanów się nad tym poważnie!
[93c] 4) Jest rzeczą potrzebną, a nawet konieczną, by życie duchownego było przykładne; przykładność ta przejawia się w jego słowach, rozmowach, miłości, wierze i czystości.
Owoc: Będę się starał wieść życie przykładne i zważać na to, by nie ulegać względom ludzkim.
Święty Grzegorz [mówi]: Łatwo się gardzi nauką tego, którego się pogardza życiem[146]. Św. Tomasz z Wilanowy [uczy]: Kapłan może być roztropny, pobożny, gorliwy, ale jakimkolwiek by jeszcze był, nie będzie niczym, jeśli tnie jest czysty.
Co do przestawania z innymi, mogę zwrócić uwagę na to, co mawiał pewien starożytny filozof: „Powiedz mi, z kim przestajesz, a powiem ci, kim jesteś”[147].
Przykłady
Za czasów Innocentego XI[148] przybył.do Rzymu pewien protestant, pragnąc przejść na katolicyzm. Do ojczyzny wrócił jednak
[145] W tej sprawie zob. Wyznania, Ks. 8, rozdz. 2.
[146] Zob. np. Reg. Past I, 3, PL 77 15.
[147] Przyznaje i ks. Moccia, że trudno ustalić pochodzenie tego znanego powiedzenia: Lumi, II 571, nota 1.
[148] Innocenty XI (Benedykt Odescalchi), papież od 1876 do 1689, tj. roku zgonu.