Strona 542
Tom III
VII. W PRZEDSTAWIANIU TEORETYCZNYCH ZASAD I ŻYWEJ PRAKTYKI DOSKONAŁOŚCI CHRZEŚCIJAŃSKIEJ[1007]
TRAKTAT O DOSKONAŁOŚCI CHRZEŚCIJAŃSKIEJ
(OOCC XI 897—919; data: między 1834 a 1840[1008])
[357] (— Traktat pierwszy —)[1009]
[357a] Artykuł l
Rozdz. 1. Istota chrześcijańskiej doskonałości polega na miłości Boga i bliźniego[1010]
[1007] Wiadomo, że Święty zasady życia duchowego stosował z niezwykłą konsekwencją we własnym swym życiu i w całości bądź w pewnych ich elementach przekazywał innym przy różnych okazjach. Nadszedł dlań wszakże czas, by zasady te w określonym szczegółowo schemacie ująć w całości i ukazać ucieleśnione w życiu znanych mu świątobliwych osób. I istotnie, w czasie bliżej nam nie znanym przystąpił do opracowania dzieła, które składać się miało z czterech traktatów, a które jednak nie doczekało się opracowania nawet w dyspozycji, gdyż kończy się na planie trzeciego Trattato della perfezione cristiana.
Nie możemy podać dokładnej daty powstania Traktatu, ale wydaje się pewne, że praca powstała w związku z przygotowywaniem biografii pewnych zmarłych Sług Bożych znanych Świętemu osobiście. Pomijając krótkie wspomnienie o przyjacielu, ks. Janie Allemandzie, z roku 1835, Pallotti pisał o swej matce Marii Magdalenie (1827), M. Ludwice Maurizzi (1834), o Kasprze Del Bufalo, świętym przyjacielu (184-1), i o księciu Don Carlosie Torlonii (1849). Nie można też pominąć świadectwa o ks. Dominiku Abbo (z roku 1843), które ks. Moccia wyłącza z Pism Pallottiego (OOCC VI s. VIII— IX), ale choć może nie pisane ręką Świętego, z całą pewnością od niego pochodzi.
Pallotti Traktat swój mógł wprawdzie napisać we wcześniejszych latach (zwłaszcza że w pewnych elementach tego Pisma widoczne są ślady jego szkolnoteologicznych zainteresowań, co mogłoby się łączyć z okresem pracy Świętego na Sapienzy); niemniej jednak wydaje się o wiele prawdopodobniejsze, że do pisania Traktatu przynagliło go przygotowywanie świadectw, bądź o M. L. Maurizzi, bądź o ks. Del Bufalo, jakie przedstawić miał w ich procesie informacyjno- beatyfikacyjnym; świadectwa zaś musiały być opracowane według pewnych schematów podówczas obowiązujących. Nadarzała się zatem dobra sposobność opracowania schematu o doskonałości, do którego Święty zamierzał wrócić później, by opracować go bardziej szczegółowo. W takim razie Traktat powstałby mniej więcej w latach 1834—>1840 (zob. przyp. 591). Opracowania natomiast biograficzne stanowiły w zamyśle Świętego jakby żywą ilustrację teoretycznych zasad Traktatu.
Podajemy tu cały plan tekstu schematu, a niektóre jego punkty ilustrujemy pewnymi elementami wspomnianych opracowań biograficznych.
[1008] Zob. trzeci akapit poprzedniego przypisu 546.
[1009] Napis „— Traktat pierwszy —” dodał F. B. z uwagi na „— Traktat drugi —” (pod nrem [358].
[1010] Zgodnie z tradycyjnym nurtem nauki chrześcijańskiej o istocie doskonałości (zob. św. Tomasz, Summa teolog. II-II, 184, 3: gdzie mamy rozróżnienie doskonałości w swej istocie, tj. w miłości, i w elementach na-rzędnych; z nowszych zob. ks. W. Słomka, Świętość na świeckiej drodze życia, Poznań 1981, s. 6—8 oraz bibliograf, w przypisie 1), Pallotti zapowiada bliższe określenie tej nauki, to jest roli cnót teologalnych z miłością na czele, w traktacie czwartym, niestety, jedynie zaznaczonym (w 2 rozdziale pierwszego artykułu).