Strona 575

małej tylko odnowy: Zakon Św. Teresy, Kartuzi, Kameduli[1113] i wszystkie pozostałe wiodące żywot bez zbyt wielkiej wystawności”.

Uwaga: Na każdy rozkaz, by wyjaśniły, jakie to zakony wiodą żywot bez wielkiej wystawności, odpowiadały odmownie, powtarzając zawsze: „Te, które żyją bez zbytniej wystawności, i basta! Można je tak rozpoznać”.

Zapytane na ponowny rozkaz o centurionów św. Augustyna przy kościele Jezusa i Maryi[1114] , odpowiedziały: „Bez głowy i bez ogona”. Zapytane pod rozkazem o Mniejszych Obserwantów, Konwentualnych, Augustianów i Dominikanów[1115] , odpowiedziały: „Odnowa!” Zapytane pod rozkazem o Zakon Św. Franciszka w ogólności odpowiedziały: „Mniej spotkań, odnowa!” Zapytane o Kongregacje[1116] Św. Benedykta, odpowiedziały: „Wszystkich mnichów zwiążcie w jeden snop, bo to wszystko — panowie, wyjąwszy jakiegoś szaraczka, który gardłuje za kardynałami, by dostać czekoladę, nie wykonuje nic innego, jak funkcje sługi czy kamerdynera[1117] , a jeśli się zbawią, to zwyczajowo”.

I jeszcze zapytywane odpowiadały: „1) Kapucyni — odnowa, miejscami tak, miejscami nie. 2) Byłoby konieczne doskonałe życie wspólne, kiedy ono jest możliwe. 3) Mniszki — skazuję na zagładę prawie wszystkie. 4) Większą wojnę wypowiadam mniszkom niż zakonnikom”.

[364d] Zapytany o księży, odpowiedział: „To nie widzicie sami wszystkiego? Spośród księży dziesięć procent spełnia swe powinności; z tych, co się zbawiają, niektórzy zbawiają się częściowo przez pewnego rodzaju ignorancję. Gdyby duchowieństwo było na poziomie, ludzie świeccy byliby dobrzy”.

Zapytane o świeckich, odpowiedziały: „Świeccy to wielka bieda: kradnie się bezkarnie: są wątpliwości, czy im wierzyć, interesowność, szóste przykazanie, świętokradztwa; rzadko się spowiadają”.

Zapytane o pełnienie przykazania wielkanocnych praktyk, zamiast odpowiedzi wybuchnęły śmiechem, dodając: „Na Wielkanoc kołuje się spowiedników! Wśród świeckich będzie około dwudziestu procent dobrych”.

Uwaga: W drugim dniu pod mocą rozkazu zażądano odpowiedzi, jak to może być, by wśród księży było dziesięć, a wśród świeckich

[1113] W oryginale: Teresiani, Certostni, Eremiti Camaldolesi — Karmelici (od św. Teresy), Kartuzi, Kameduli.

[1114] Kościół przy Corso Umberto I, obsługiwany dotąd przez Karmelitów Bosych. — Nazwa (centurioni) wywodzi się od centurionów, wybitnych karmelitów, jak Jana Marii od św. Józefa (†1634) i Mikołaja od Jezusa i Maryi (†1660).

[1115] Główne zakony żebracze. O Karmelitach — wyżej przyp. 692, Zakon Św. Teresy.

[1116] Chodzi tu o różne Kongregacje Benedyktynów, grupujące mnichów żyjących według Reguły św. Benedykta.

[1117] „wyjąwszy jakiegoś… kamerdynera” — dod. późn. — Dodatek ten niezupełnie jest jasny, jak przyznaje iks. Moccia 557, przyp. 1.